Wat is het: verschil tussen versies

 
(34 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 9: Regel 9:


Als Platform Linked Data Nederland willen wij benadrukken dat het bij Linked Data niet alleen gaat om het bouwen van zinvolle en leuke applicaties, maar dat het ook gaat om het op een meer flexibele manier oplossen van integratievraagstukken (interoperabiliteit). Dit laatste wordt weleens vergeten en dat vinden wij een gemiste kans. Juist op het gebied van interoperabiliteit ligt de grote kracht en het potentieel van Linked Data. Het gaat hier om interoperabiliteit zowel binnen organisaties als tussen organisaties.
Als Platform Linked Data Nederland willen wij benadrukken dat het bij Linked Data niet alleen gaat om het bouwen van zinvolle en leuke applicaties, maar dat het ook gaat om het op een meer flexibele manier oplossen van integratievraagstukken (interoperabiliteit). Dit laatste wordt weleens vergeten en dat vinden wij een gemiste kans. Juist op het gebied van interoperabiliteit ligt de grote kracht en het potentieel van Linked Data. Het gaat hier om interoperabiliteit zowel binnen organisaties als tussen organisaties.
Ook vinden wij dat het belangrijk is om te weten binnen welke context en bij welke vraagstukken semantiek juist wel belangrijk is en veel aandacht vraagt en bij welke vraagstukken dat niet zo belangrijk is.  
Ook vinden wij dat het belangrijk is om te weten binnen welke context en bij welke vraagstukken semantiek juist wel belangrijk is en veel aandacht vraagt en bij welke vraagstukken dat niet zo belangrijk is.


==Een eerste kennismaking met linked data==
=='''Een eerste kennismaking met linked data'''==
Tijdens de Platform Linked Data Nederland [[bijeenkomsten|bijeenkomsten]] plannen we meestal een introductiesessie in om nieuwe deelnemers aan ons platform een goede basis mee te geven. Zie bijv. de [[Media:20150402_Waternet_Erwin_LD_Intro.pdf|Linked Data Introductie]] zoals deze gegeven is bij de bijeenkomst in Amsterdam bij Waternet. Een andere korte introductie op Linked Data, met een voorbeeld, wordt gegeven op de website van het [http://linda-project.eu/linked-data-primer-2/ Linked Data Primer] (LinDA) project.
 
Semantic Web en Linked Data expert Manu Sporny hebben op YouTube ook een goede introducties over Linked Data gezet:
Tijdens de Platform Linked Data Nederland [[bijeenkomsten|bijeenkomsten]] plannen we soms een extra introductiesessie in om nieuwe deelnemers aan ons platform bekend te maken met de basisconcepten van Linked Data. Zie bijv. de [[Media:20150402_Waternet_Erwin_LD_Intro.pdf|Linked Data Introductie]] zoals deze gegeven is bij een bijeenkomst in Amsterdam bij Waternet.
 
Voor wie dan verder zoekt naar praktische Linked Data informatie kan terecht bij de best practice voor het publiceren van Linked Data van TNO [[BoekTNO/stappenplan|In 9 stappen naar Linked Data]]. En ook W3C heeft een aantal best practices gepubliceerd, zoals de [http://www.w3.org/TR/dwbp/ Data on the Web Best Practices] en de [https://www.w3.org/TR/sdw-bp/ Spatial Data on the Web Best Practices].
 
Daarnaast zijn er nog een aantal goede introductie video's op YouTube te vinden, zoals:
 
De "What is Linked Data?" video van Manu Sponrny


     {{#widget:YouTube|id=4x_xzT5eF5Q}}<br/>
     {{#widget:YouTube|id=4x_xzT5eF5Q}}<br/>


Een best practice voor het publiceren van Linked Data vindt u in de TNO publicatie [[BoekTNO/stappenplan|In 9 stappen naar Linked Data]]
En de "Graph Data Introduction" video van Bart van Leeuwen
En ook het W3C heeft verschillende voorbeelden gepubliceerd op [http://www.w3.org/TR/dwbp/ Data on the Web Best Practices]
 
    {{#widget:YouTube|id=zAWTSQ42dKQ}}<br/>
 
=='''Relatie met FAIR en GO FAIR'''==
 
De afgelopen jaren zijn activiteiten rondom FAIR Data van start gegaan en begint FAIR een hogere prioriteit te krijgen bij nieuwe data-integratie initiatieven die nu van start gaan. FAIR is een acroniem en geeft aan dat deze FAIR activiteiten de ambitie hebben om data Findable, Accesible, Interoperable en Reusable te maken of in goed Nederlands, data Vindbaar, Toegangelijk, Uitwisselbaar en Herbruikbaar te maken. Dat is ook precies wat we met Linked Data nastreven met behulp van een aantal open web standaarden en door gebruik te maken van Unique Resource Identifiers (URI's).
 
Het gebruik van Linked Data zit dan ook volledig verweven in de [https://www.go-fair.org/ GO FAIR] aanpak en zien we ook terug in een aantal andere FAIR Data best practices, zoals:
 
* [https://fairtoolkit.pistoiaalliance.org/ FAIR Toolkit]
* [https://fairplus.github.io/the-fair-cookbook/content/home.html FAIR Cookbook]
 
=='''Trainingsmateriaal'''==
 
In deze sectie zal een overzicht gegeven worden van een aantal gratis en betaalde Linked Data cursussen.
 
===PLDN cursussen===
 
Regelmatig organiseren we samen met [https://triply.cc/ Triply] cursussen om het gebruik van onze PLDN experimenteeromgeving te stimuleren met o.a. de [https://data.pldn.nl/ PLDN TriplyDB triplestore], die de PLDN communityleden gratis kunnen gebruiken.
 
Tot nu toe zijn er twee introductiecursussen georganiseerd en daarnaast is het ook de bedoeling om in de nabije toekomst een meer gevorderde cursus te organiseren voor personen en organisatie die overwegen om een eigen Linked Data omgeving in te richten. Zie de [[Introductiecursus_PLDN_experimenteeromgeving_–_1_juli_2021|2e introductiecursus]] pagina voor het cursusmateriaal dat gebruikt is bij de laatste introductiecursus. En houd onze nieuwberichten en activiteitenkalender in de gaten voor de cursussen die nog ingepland gaan worden in 2022.
 
===Gratis  online cursussen===


==Online Trainingsmateriaal==
Online zijn er meerdere gratis cursussen beschikbaar, waarin de basisconcepten van Linked Data op een goede manier worden uitgelegd.  
Om kennis op te bouwen over de basisconcepten en prinicipes van linked data is er goed online trainingsmateriaal beschikbaar. Dit materiaal is gratis toegankelijk.  


* [https://open.hpi.de/courses/semanticweb2017 OpenHPI - Information Service Engineering] > Nieuwe OpenHPI cursus, behandelt de basisprincipes van natuurlijke taalverwerking en de basis van op Linked Data gebaseerde kennisrepresentatie en machine learning om de overgang van ongestructureerde data naar machinaal verwerkbare kennis mogelijk te maken. Mogelijkheid tot certificering.
====OpenHPI cursussen====
* [https://open.hpi.de/courses/semanticweb2016 OpenHPI - Linked Data Engineering] > Oude OpenHPI cursus, behandelt het totale proces van het publiceren en consumeren van Linked Data. Rijke verzameling van verschillende trainingsmaterialen aan met opgenomen webinars, presentatiemateriaal, oefeningen en opdrachten. De meeste content van deze cursus is nog steeds beschikbaar.
* [https://www.fun-mooc.fr/courses/course-v1:inria+41013+self-paced/about Inria - Introduction to a Web of Linked Data] > Inria cursus, behandelt de Linked Data-standaarden en -principes die de basis vormen van het semantische web.
* [https://joinup.ec.europa.eu/node/70560/ Open Data Support] > nadruk ligt op het publiceren van Linked Data en op onderwerpen als Meta Data Management (MDM) en data kwaliteit. Er is onderscheid gemaakt tussen Fundamental en Advanced modules. Het kwis-element in het trainingsmateriaal zorgt ervoor dat je meteen kunt checken of je het geleerde ook daadwerkelijk begrepen hebt.
* [http://euclid-project.eu/ EUCLID] > behandelt het totale proces van het publiceren en consumeren van Linked Data. Rijke verzameling van verschillende trainingsmaterialen aan met opgenomen webinars, presentatiemateriaal, oefeningen en opdrachten en een e-book dat zowel online via de [http://euclid-project.eu/ website] (in de modules) als via [https://itunes.apple.com/book/using-linked-data-effectively/id783647393 iTunes] beschikbaar is. EUCLID geeft ook duidelijk aan wie welke modules zou moeten volgen gegeven de rol die iemand heeft bij Linked Data activiteiten (een leerplan per rol).
* [http://blog.ldodds.com/2014/10/08/an-introduction-to-the-british-national-bibliography/ British National Bibliography] > behandelt het totale proces van het publiceren en consumeren van Linked Data.<br/><br/>


==Cursussen==
* [https://open.hpi.de/courses/knowledgegraphs2020 - Knowledge Graphs] cursus uit 2020 met Prof. Dr. Harald Sack, Dr. Mehwish Alam<br/>
* [https://open.hpi.de/courses/semanticweb2017 - Information Service Engineering] cursus uit 2017 met Prof. Dr. Harald Sack, Dr. Maria Koutraki<br/>
* [https://open.hpi.de/courses/semanticweb2016 - Linked Data Engineering] cursus uit 2016 met Prof. Dr. Harald Sack<br/><br/>
 
De meest-recente online OpenHPI cursus uit deze lijst wordt 2 keer per jaar gegeven en biedt ook de mogelijk om te oefenen met online cursusmateriaal en met mede-cursisten en het geeft ook indien gewenst een certicaat na het goed afronden van deze cursus. Bij de oudere cursussen is het meeste cursusmateriaal nog steeds online aanwezig. Vanuit het Semantic Web en vanuit Knowledge en Linked Data Engineering, heeft de meest-recente Knowledge Graph cursus nu een bredere scope, waarin bijv. ook Machine Learning behandeld wordt in de cursus.
 
====Inria cursus====
 
* [https://www.fun-mooc.fr/courses/course-v1:inria+41013+self-paced/about Inria - Introduction to a Web of Linked Data] cursus met Fabien Gandon, Olivier Corby en Catherine Faron Zucker<br/><br/>
 
Deze online cursus behandelt de Linked Data-standaarden en -principes die de basis vormen van het semantische web.<br/><br/>
 
===Betaalde cursussen===


Wilt u meer de diepte in, dan kunt u een praktijkcursus overwegen.
Wilt u meer de diepte in, dan kunt u een praktijkcursus overwegen.
* [[ArchiXL]] geeft een introductiecursus Linked Data
* [[ArchiXL]] geeft een introductiecursus Linked Data
* [http://linkeddatafactory.nl/training/ Linked Data Factory] > [[Lieke Verhelst]] van de Linked Data Factory geeft cursussen voor iedereen die in Linked Data geinteresseerd is. Deze cursussen zijn goed afgestemd op de verschillende doelgroepen, zoals we deze kennen binnen het Linked Data domein en bieden ook de mogelijkheid om meer de diepte in te gaan en meer hands-on aan de slag te gaan met Linked Data.
* De [https://www.taxonicacademy.com/ Taxonic Academy] heeft een [https://www.taxonicacademy.com/trainingen/ trainingsaanbod] met meerdere Linked Data cursussen, waaronder:<br/>
* [https://goopleidingen.nl/module/linked-open-data-voor-erfgoedinstellingen GO Opleidingen] > GO Opleidingen biedt een cursus aan, waarin Linked Open Data voor Erfgoedinstellingen behandeld wordt.
** [https://www.taxonicacademy.com/training/linked-data-essentials// Linked Data Essentials (eLearning)] cursus<br/>
<br/><br/>
** [https://www.taxonicacademy.com/training/linked-data-foundations/ Linked Data Foundations (eLearning)] cursus<br/>
** [https://www.taxonicacademy.com/training/conceptual-modeling-ufo-basics/ Conceptual modeling: UFO basics (eLearning)] cursus<br/>
* [https://semmtech.com/ Semmtech] biedt verschillende [https://semmtech.com/services/ services] aan, waaronder knowledge transfer cursussen over model-gebaseerd informatiebeheer, semantische modellering en het toepassen van Linked Data (zie onderaan de web pagina)<br/><br/>
 
=='''Wiki's'''==
 
En er zijn ook nog een aantal interessante online wiki's beschikbaar voor o.a. SPARQL en SHACL.
* [https://kvistgaard.github.io/sparql/#/page/sparql%20wiki SPARQL Wiki]
* [https://kvistgaard.github.io/shacl/#/page/shacl%20wiki SHACL Wiki]

Huidige versie van 19 apr 2024 om 19:48

Met linked data breng je samenhang aan in informatie. Linked data maakt van woorden of dingen, zoals de stad ‘Den Haag’, unieke concepten. Elk concept wint aan betekenis als er meer beschrijvingen aan gelinkt worden. Daardoor krijgt de inhoud van webdocumenten meer betekenis (context) en worden zoekresultaten nauwkeuriger (relevanter).

De principes die ten grondslag liggen aan Linked Data zijn:

  1. Use URIs as names for things
  2. Use HTTP URIs so that people can look up those names
  3. When someone looks up a URI, provide useful information, using the standards (RDF*, SPARQL)
  4. Include links to other URIs, so that they can discover more things

Als Platform Linked Data Nederland willen wij benadrukken dat het bij Linked Data niet alleen gaat om het bouwen van zinvolle en leuke applicaties, maar dat het ook gaat om het op een meer flexibele manier oplossen van integratievraagstukken (interoperabiliteit). Dit laatste wordt weleens vergeten en dat vinden wij een gemiste kans. Juist op het gebied van interoperabiliteit ligt de grote kracht en het potentieel van Linked Data. Het gaat hier om interoperabiliteit zowel binnen organisaties als tussen organisaties. Ook vinden wij dat het belangrijk is om te weten binnen welke context en bij welke vraagstukken semantiek juist wel belangrijk is en veel aandacht vraagt en bij welke vraagstukken dat niet zo belangrijk is.

Een eerste kennismaking met linked data[bewerken]

Tijdens de Platform Linked Data Nederland bijeenkomsten plannen we soms een extra introductiesessie in om nieuwe deelnemers aan ons platform bekend te maken met de basisconcepten van Linked Data. Zie bijv. de Linked Data Introductie zoals deze gegeven is bij een bijeenkomst in Amsterdam bij Waternet.

Voor wie dan verder zoekt naar praktische Linked Data informatie kan terecht bij de best practice voor het publiceren van Linked Data van TNO In 9 stappen naar Linked Data. En ook W3C heeft een aantal best practices gepubliceerd, zoals de Data on the Web Best Practices en de Spatial Data on the Web Best Practices.

Daarnaast zijn er nog een aantal goede introductie video's op YouTube te vinden, zoals:

De "What is Linked Data?" video van Manu Sponrny

   

En de "Graph Data Introduction" video van Bart van Leeuwen

   

Relatie met FAIR en GO FAIR[bewerken]

De afgelopen jaren zijn activiteiten rondom FAIR Data van start gegaan en begint FAIR een hogere prioriteit te krijgen bij nieuwe data-integratie initiatieven die nu van start gaan. FAIR is een acroniem en geeft aan dat deze FAIR activiteiten de ambitie hebben om data Findable, Accesible, Interoperable en Reusable te maken of in goed Nederlands, data Vindbaar, Toegangelijk, Uitwisselbaar en Herbruikbaar te maken. Dat is ook precies wat we met Linked Data nastreven met behulp van een aantal open web standaarden en door gebruik te maken van Unique Resource Identifiers (URI's).

Het gebruik van Linked Data zit dan ook volledig verweven in de GO FAIR aanpak en zien we ook terug in een aantal andere FAIR Data best practices, zoals:

Trainingsmateriaal[bewerken]

In deze sectie zal een overzicht gegeven worden van een aantal gratis en betaalde Linked Data cursussen.

PLDN cursussen[bewerken]

Regelmatig organiseren we samen met Triply cursussen om het gebruik van onze PLDN experimenteeromgeving te stimuleren met o.a. de PLDN TriplyDB triplestore, die de PLDN communityleden gratis kunnen gebruiken.

Tot nu toe zijn er twee introductiecursussen georganiseerd en daarnaast is het ook de bedoeling om in de nabije toekomst een meer gevorderde cursus te organiseren voor personen en organisatie die overwegen om een eigen Linked Data omgeving in te richten. Zie de 2e introductiecursus pagina voor het cursusmateriaal dat gebruikt is bij de laatste introductiecursus. En houd onze nieuwberichten en activiteitenkalender in de gaten voor de cursussen die nog ingepland gaan worden in 2022.

Gratis online cursussen[bewerken]

Online zijn er meerdere gratis cursussen beschikbaar, waarin de basisconcepten van Linked Data op een goede manier worden uitgelegd.

OpenHPI cursussen[bewerken]

De meest-recente online OpenHPI cursus uit deze lijst wordt 2 keer per jaar gegeven en biedt ook de mogelijk om te oefenen met online cursusmateriaal en met mede-cursisten en het geeft ook indien gewenst een certicaat na het goed afronden van deze cursus. Bij de oudere cursussen is het meeste cursusmateriaal nog steeds online aanwezig. Vanuit het Semantic Web en vanuit Knowledge en Linked Data Engineering, heeft de meest-recente Knowledge Graph cursus nu een bredere scope, waarin bijv. ook Machine Learning behandeld wordt in de cursus.

Inria cursus[bewerken]

Deze online cursus behandelt de Linked Data-standaarden en -principes die de basis vormen van het semantische web.

Betaalde cursussen[bewerken]

Wilt u meer de diepte in, dan kunt u een praktijkcursus overwegen.

Wiki's[bewerken]

En er zijn ook nog een aantal interessante online wiki's beschikbaar voor o.a. SPARQL en SHACL.