PLDN Geo sessie 20170927

Op 27 september van 13:00 tot ongeveer 16:00u was er een sessie van de PLDN geo werkgroep bij het Big Data Value Center in Almere.

agenda:

• COINS – IMGeo integratie met linked data – Hans Schevers (Presentatie)
  

Over een pilot van enkele provincies, gemeenten, CB-NL, CROW, Geonovum en BuildingBits.

• Linked data profiel op NEN 3610 – Paul Janssen (Presentatie)
  

Over een initiatief om het publiceren van linked data conform het Basismodel Geo-informatie (NEN 3610) mogelijk te maken.Tijdens deze workshop wordt er gebrainstormd over de aanpak en gezocht naar mensen die inhoudelijk mee willen denken en/of werken aan het Linked Data profiel.

• Korte presentatie en demo European Road OTL - Ronald van Lanen

Aanwezigen

• Marinus Vonhof, Sweco/RIONED
• Shintaro Nagaoka, Oracle
• Hans Schevers, BuildingBits
• Thies Mesdag, Kadaster
• Erwin Folmer, Kadaster
• Ronald van Lanen, RHDHV
• Paul Janssen, Geonovum
• Marco Brattinga, Kadaster
• Paul van Genuchten, Geocat
• Edwin Wisse, Informatiehuis Water
• Pieter van Everdingen, PLDN/OpenInc
• Linda van den Brink, Geonovum
• Peter van Bentum, Redforce
• Rein van 't Veer, Geodan
• Pano Maria, Taxonic
• Bart Bink, Braindex

Verslag

COINS - IMGeo

Hans Schevers presenteerde over COINS, een ontologie uit de bouw/BIM wereld die, kort gezegd, wordt gebruikt om informatie over bouwopdrachten uit te wisselen.

COINS (Construction Objects and the INtegration of Processes and Systems) is een nieuwe standaard voor het uitwisselen van BIM (Building Information Model) informatie die gebruikt wordt in de bouwwereld (coinsweb.nl). De standaard is recent aangemeld bij het Forum Standaardisatie voor opname op de pas-toe-leg-uit lijst en daarnaast loopt ook het proces om van COINS een ISO standaard te maken. De basis van COINS is een zipfile met documenten over een bouwproject plus een RDF bestand met informatie en (deep)links naar de documenten uit de zipfile. Er is een COINS ontologie die de structuur van dit RDF bestand beschrijft. OWL principes worden gebruikt om de documentstructuur te valideren. SHACL was nog niet gestandaardiseerd toen COINS ontwikkeld werd. De COINS ontologie gebruikt GeoSPARQL om aan locaties te refereren.

COINS wordt gebruikt in een proof of concept van enkele provincies en andere betrokkenen voor het uitwisselen van informatie tussen BIM (bouwinformatie) en Geo/BOR (beheer openbare ruimte) systemen. De use case is dat een stuk weg wordt verbouwd en de gewijzigde informatie vanuit het bouwproject wordt gebruikt om de geo-informatie in het Geo/BOR systeem te muteren. Hiertoe worden OWL ontologieën voor NEN3610, IMGeo, IMBOR, en een klein deel van StUF-Geo IMGeo ontwikkeld. Met behulp hiervan wordt vanuit de COINS/RDF data uiteindelijk een StUF-Geo IMGeo mutatiebericht gegenereerd dat kan worden ingelezen door een Geo/BOR systeem. Er kwamen een paar interessante discussiepunten op tafel...

• COINS gebruikt OWL met een closed world assumption. Dit kan omdat COINS in een gesloten context gebruikt wordt (voor gegevensuitwisseling). Maar is het een goed idee? Vanuit de groep werd aangeraden om naar SHACL te kijken, dat inmiddels een W3C recommendation is. Hiermee kan je 'shapes' definiëren en zo een gesloten wereld maken.
• COINS objectificeert alle kenmerken, dat wil zeggen definieert ze niet als property, maar als class.
  • Dit levert in de praktijk performance issues op, maar volgens Hans niet als je je SPARQL queries goed opbouwt. Wel staat vast dat de data, en dus de queries, complexer zijn. Tooling kan er minder goed mee omgaan.
  • Het is moeilijker om de ontologie semantisch te koppelen met andere ontologieën die kenmerken niet objectificeren.
  • Het is wel heel krachtig: je kan kenmerken van kenmerken modelleren. Bijvoorbeeld een eenheid hangen aan een waarde of metadata over een uitspraak opnemen.
  • Ter vergelijking: in de NEN3610 modelleerwereld (UML) doen we dit alleen als het nodig is.
• De IMGeo ontologie gebruikt ook de ontologie uit OGC GeoSPARQL. Deze importeert echter SKOS en Dublin Core. Hans heeft liever separation of concerns en wil deze imports niet. Daarom herdefinieert hij alles uit GeoSPARQL wat hij nodig heeft in dit project, in plaats van GeoSPARQL te importeren.

NEN3610 - Linked Data

Paul Janssen presenteerde over het beoogde linked data profiel voor NEN3610, een op UML gebaseerde methode om geo-informatie te beschrijven. Veel domeinstandaarden uit de geosector zijn hierop gebaseerd. Omdat zowel in Europese als nationale context steeds meer beweging is richting het publiceren van geo-informatie als Linked Data (bijvoorbeeld de door Kadaster gepubliceerde BAG, BRT en BRK linked data sets) is het tijd om te gaan kijken naar een RDF encoding van NEN3610. In de context van INSPIRE is er al onderzoek gedaan naar een goede RDF encoding van geo-informatie en dit kan input zijn voor hoe we het in Nederland met NEN3610 gaan doen. Een opmerking uit de groep was dat de positionering misschien zou moeten zijn: NEN3610 als abstract model met een object-oriented UML implementatie en een Linked Data implementatie. Uiteindelijk zou je data beide kanten uit willen kunnen transformeren: van GML naar RDF en terug.

Geonovum gaan tot het einde van dit jaar een werkgroep runnen met als doel tot een draft best practice te komen voor het publiceren van NEN3610 data in RDF. De werkgroep zal vier face to face meetings hebben. Online discussie gaat via https://github.com/Geonovum/NEN3610-Linkeddata.

Een vraag uit de groep was of/wanneer Geonovum een NEN3610 (upper) ontologie gaat publiceren. Er zijn momenteel namelijk al een aantal datasets gebaseerd op NEN3610 maar gepubliceerd als linked data. Ook de eerder gepresenteerde COINS-IMGeo PoC is hiermee bezig. Een nationale NEN3610 ontologie zou deze linked data implementaties van geo-informatie erg helpen.

De suggestie uit de groep was om eerst een inventarisatie te maken van de huidige implementaties, welke uitdagingen die tegenkwamen en hoe ze zijn opgelost. Dit zou in deze fase meer helpen dan het schrijven van een best practice waarbij het risico bestaat dat we in eindeloze discussies terecht komen.

Uit een snelle rondvraag bleek dat Pano, Marco, Rein, en misschien ook Thies en Ronald mee willen doen in de werkgroep van Paul. Anderen denken er nog even over na. Mensen in een reviewrol zijn ook zeer welkom!

Platform Linked Data Nederland (PLDN)

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat

Een provincie is een deelgebied van een land met een eigen regionale regering

Een gemeente is een groep van woonkernen (dorpen, steden) met het bijbehorende gebied die samen worden bestuurd door een politiek apparaat

Voor efficiëntere BIM-processen wordt de CB-NL ontwikkeld, de Nederlandse Conceptenbibliotheek voor de gebouwde omgeving. De CB-NL (een initiatief van de BouwInformatieRaad (BIR)) wordt een digitale semantische bibliotheek: een verzameling van taaldefinities van objecten en ruimtes die uniformerend werken tussen bestaande standaarden, normen en object-/productbibliotheken. Deze bibliotheek wordt gratis toegankelijk via het internet. De CB-NL wordt de verbinder tussen bronnen, zoals die van RAW, STABU, NEN, IMGeo, ETIM en Rioned. Het is dus géén nieuwe producten- of objectenbibliotheek erbij, maar een intermediair tussen bestaande bibliotheken. De CB-NL is bruikbaar voor zowel B&U, GWW en Ruimtelijke Omgeving, gedurende de hele levenscyclus.

Linked Data is een internettechnologie waarmee je gestructureerde gegevens op een uniforme manier kunt beschrijven, modelleren, opslaan, publiceren en onderling kunt koppelen via het internet met behulp van RDF-gebaseerde open standaarden en URI's (bijv. W3C-aanbevelingen en vocabulaires).

Freelance Enterprise & Informatie Architectuur Services
- Semantiek, Metadata, Linked Data & Knowledge Graphs -

Building Information Modelling (BIM) is een digitale representatie van alle fysieke en functionele kenmerken van een gebouw. Een BIM-model is een gedeelde kennisbron of bestand met informatie over het gebouw dat dient als een betrouwbare basis voor het nemen van besluiten tijdens de gehele levenscyclus van het gebouw.

Forum Standaardisatie adviseert de hele publieke sector over het gebruik van open standaarden. De overheid wisselt veel digitale gegevens uit. Dit moet betrouwbaar, eenduidig en veilig gebeuren en dat lukt het beste met open ICT standaarden. Daarnaast stimuleert het Forum samenwerkingsinitiatieven rond standaardisatie. Forum Standaardisatie is een adviescommissie met deskundigen uit diverse overheidsorganisaties, het bedrijfsleven en de wetenschap.

Resource Description Framework (RDF) is een standaardmodel voor gegevensuitwisseling op het web. RDF heeft functies die het samenvoegen van gegevens vergemakkelijken, zelfs als de onderliggende schema's verschillen, en het ondersteunt specifiek de evolutie van schema's in de loop van de tijd zonder dat alle gegevensgebruikers moeten worden gewijzigd.

De Web Ontology Language (OWL) is de standaard van W3C voor het definiëren van ontologieën voor het wereldwijd web. Deze ontologieën worden door de formele semantiek gekenmerkt, gebaseerd op de standaard RDF voor objecten van W3C.

De Shapes Constraint Language (SHACL) is een taal voor het definieren van data schema's, waarmee je de toegestane / geldige structuur en inhoud van RDF-graphs met behulp van SHACL shapes in detail kan specificeren.

GeoSPARQL is zowel een beknopte ontologie voor geo-informatie als een uitbreiding op SPARQL met functionaliteit voor ruimtelijke vragen (in de buurt van, overlapt met, etc). GeoSPARQL is gestandaardiseerd bij het Open Geospatial Consortium.

Een usecase in software engineering en systems engineering is een beschrijving van een gedrag van een systeem, dat reageert op een verzoek dat stamt van buiten het systeem. Met andere woorden, de use case beschrijft "wie" met het betreffende systeem "wat" kan doen (bron: Wikipedia).

Het World Wide Web Consortium is een organisatie die de webstandaarden voor het wereldwijde web ontwerpt, zoals HTML, XHTML, XML, CSS en de Web Content Accessibility Guidelines. Het wordt geleid door Tim Berners-Lee, de originele bedenker van het HTTP-protocol en HTML, waar het web oorspronkelijk en nog steeds grotendeels op gebaseerd is.

Simple Knowledge Organization System (SKOS) is een internationale standaard voor het maken van taxonomieen en thesauri

De Dublin Core (DC) is een standaard voor het beschrijven van content op het internet. Dit omvat zowel geschreven teksten op webpagina's als content in XML-formaat. Ook video's en geluidsfragmenten kunnen met de Dublin Core beschreven worden.

Zie ook Data streams.

Een gegevensverzameling is een verzameling RDF-triples, die wordt gepubliceerd, onderhouden of geaggregeerd door één aanbieder.