Boek 5/Achtergrond: Linked Data in Nederland

Als het gaat om de ontwikkeling van Linked Data in Nederland, is er vanaf 2012 veel gebeurd. Presenta­ties, het ontwikkelen van ‘producten’, evenementen, het (digitaal) samenkomen van experts en specialisten, praktijktoepassingen, et cetera. Te veel mijlpalen om allemaal te benoemen. Daarom een bloemlezing met highlights uit vijf jaar Platform Linked Data Nederland.

LOD Laundromat, NXP en Open PHACTS

Op 29 september 2015 werden de winnaars bekendgemaakt van de beste Nederlandse Linked Open en Linked Enterprise Data toepassing van 2015. Voor de prijs van beste toepassing in Nederland, waren zestien toepassingen ingezonden. In de categorie Linked Open Data ging de eerste prijs naar de LOD Laudromat van de VU Amsterdam, een ‘wasmachine’ die ervoor zorgt dat alle ongewilde ‘vlekjes’ worden verwijderd en er ‘schone’ Linked Data overblijft. De beste Linked Enterprise toepassing van 2015 werd de NXP Enterprise Data Hub. NXP sleepte ook in de Europese Linked Data Contest de eerste prijs binnen in de categorie ‘Linked Enterprise Data’. In de categorie Open Data was de ELDC-award voor Open PHACTS, een Europees project in de farmaceutische industrie met een stevige Nederlandse inbreng.
LOD Laundromat, NXP en Open PHACTS

BGT als Linked Data: een proof of concept

In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft Geonovum begin 2015 onderzocht wat Linked Data kan betekenen voor de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT). In het onderzoek is gezocht naar antwoorden op vragen als ‘Is Linked Data een goede technologie om data in het Stelsel van Basisregistraties over de grenzen van registraties heen te gaan verbinden, op zo’n manier dat deze data kan worden gebruikt om allerlei vragen te beantwoorden?’ en ‘Waar liggen de grenzen op het gebied van zaken als performance en opslag waar het grote hoeveelheden data betreft?’.
BGT als Linked Data: een proof of concept

Publicaties

In de afgelopen jaren heeft het Platform verschillende publicaties opgeleverd:

• Parels van Linked Data Toepassingen (pdf)
• In 9 stappen naar Linked Data
• Linked Data in Beeld (pdf)
• Pilot Linked Open Data Nederland (Management­overzicht & Verdieping)
• Betekenisvol Verbinden met BP4mc2
• Concept URI-strategie

Big Data Value Center

In april 2014 heeft de Nederlandse Linked Datacommunity de beschikking gekregen over een eigen server, die gehost wordt bij het Big Data Value Center in Almere. De server is de primaire leer- en experimenteeromgeving en is ook een omgeving waar organisaties Linked Datasets kunnen publiceren en onderhouden. Ook leveranciers kunnen op de server hun tooling beschikbaar stellen voor experimenten, waardoor er een reikwijdte aan tools te gebruiken is. De omgeving is verder te gebruiken in het onderwijs om studenten (bijvoorbeeld via OpenRefine) zelf Linked Data te laten maken. De server wordt beheerd door vrijwilligers van het Platform Linked Data Nederland.
Big Data Value Center

SKOS op ‘Pas toe of leg uit’-lijst

In juni 2015 is SKOS (Simple Knowledge Organization System), namens PLDN, toegevoegd aan de ‘Pas toe of leg uit’-lijst van Forum Standaardisatie. Voor standaarden op deze lijst geldt dat organisaties binnen de Nederlandse overheid deze verplicht moeten toe­passen. Het basisidee van SKOS is dat elk begrip een eigen webadres krijgt. Voorbeeld: het begrip inkomsten wordt gebruikt door de Belastingdienst, maar ook door het gevangeniswezen (nieuwe bajesklanten). Beide begripshanteringen krijgen een eigen webadres. Aan het webadres is te zien welke organisatie verantwoordelijk is voor de definitie van het begrip.
SKOS op ‘Pas toe of leg uit’-lijst 1
SKOS op ‘Pas toe of leg uit’-lijst 2

Geo-datasets als Linked Data

Op 27 juni 2016 heeft het Kadaster twee basisregi­straties als Linked Open Datasets gelanceerd. Het gaat om ‘de Digitale kadastrale kaart’ (Basisregistratie Kadaster) en ‘TOP10NL’ (Basisregistratie Topografie). Met de lancering van de twee datasets is het Kadaster de eerste (overheids)organisatie die geo-datasets als vijfsterren Linked Data aanbiedt. Het Linked Datateam bij het Kadaster bestaat overigens voor een groot deel uit experts uit PLDN-community.
Geo-datasets als Linked Data

UX Linked Data Challenge

Op 3 november 2016 kwamen in CGI’s Spark Innovation Center in Rotterdam experts bijeen op het gebied van visualisatie en Linked Data. Hun uitdaging was: maak een toepassing die de kracht van Linked Data goed benut, die eenvoudig te bedienen is en die uitnodigt tot meer en beter gebruik van Linked Databronnen. Winnaar werd de toepassing waarbij Linked Data van toegevoegde waarde is voor datajournalistiek. De ge­realiseerde oplossing ondersteunt datajournalisten bij het doen van onderzoek op basis van data, afkomstig uit verschillende bronnen in verschillende formaten. Vertrekpunt waren twee datasets over drone-aanval­len in Pakistan en Jemen. Deze datasets zijn omgezet naar Linked Data en verrijkt met gegevens over coördinaten en links naar andere databronnen.
UX Linked Data Challenge

URI-strategie

De Werkgroep URI-strategie is vanuit het Platform Linked Data Nederland ingesteld om te onderzoeken of een nationale URI-strategie voor Linked Data van de overheid zinvol zou zijn en zo ja, wat de ingrediënten voor zo’n strategie zouden moeten zijn. De leden van de werkgroep concludeerden dat een URI-strategie, of beter een Linked Data-strategie, zinvol zou kunnen zijn omdat Linked Data een nieuw vakgebied is, de nodige complexiteit kent en domein overstijgende vraagstukken behelst. Technische, maar ook organisatorische.
URI-strategie

Community

Een van de succesfactoren van Linked Data in Nederland, is de community. Uit een in het najaar van 2016 gehouden enquête blijkt dat meer dan de helft van de communityleden bovenmatig ervaren is als het gaat om Linked Data. Opvallend is verder dat de community een sterke vertegenwoordiging heeft in het geodomein. Acht op de tien leden vindt het een goede of uitstekende zaak dat de PLDN actief bezig is om Linked Data-standaarden op te nemen op de ‘Pas toe of leg uit’-lijst van de Nederlandse overheid. Datzelfde percentage komt terug op de vraag of beïnvloeding op het Nederlandse overheidsbeleid door de PLDN gewenst is. Ruim acht op de tien PLDN-leden juicht die beïnvloeding toe. Uit de enquête is ook gebleken dat er verbeterpunten zijn. Zo zou de PLDN zich meer moeten focussen op aanwezigheid (bijvoorbeeld op universiteiten), het uitdragen van goede voorbeelden buiten de community en communicatie voor leken op het gebied van Linked Data. In dat kader stelt een van de leden voor om met een item aanwezig te zijn in De Wereld Draait Door… :-)
www.platformlinkeddata.nl

De LOD Laundromat biedt toegang tot alle Linked Open Data (LOD) ter wereld. Het doet dit door de LOD-cloud te crawlen en al zijn inhoud op een normconforme manier te converteren (gzipped N-Triples), waarbij fouten in de data, zoals syntaxisfouten, duplicaten en blank nodes worden verwijderd.

Informatie gepubliceerd als Open Data en dat aan andere data linkt, wordt Linked Open Data (LOD) genoemd. Data wordt nog beter ontsloten, omdat men zoveel mogelijk verwijzingen aanbrengt naar andere kennisbronnen en anderen gemakkelijk naar informatie kunnen verwijzen.

Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT).

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat

Simple Knowledge Organization System (SKOS) is een internationale standaard voor het maken van taxonomieen en thesauri

Platform Linked Data Nederland (PLDN)

Forum Standaardisatie adviseert de hele publieke sector over het gebruik van open standaarden. De overheid wisselt veel digitale gegevens uit. Dit moet betrouwbaar, eenduidig en veilig gebeuren en dat lukt het beste met open ICT standaarden. Daarnaast stimuleert het Forum samenwerkingsinitiatieven rond standaardisatie. Forum Standaardisatie is een adviescommissie met deskundigen uit diverse overheidsorganisaties, het bedrijfsleven en de wetenschap.

Een gegevensverzameling is een verzameling RDF-triples, die wordt gepubliceerd, onderhouden of geaggregeerd door één aanbieder.

Linked Data is een internettechnologie waarmee je gestructureerde gegevens op een uniforme manier kunt beschrijven, modelleren, opslaan, publiceren en onderling kunt koppelen via het internet met behulp van RDF-gebaseerde open standaarden en URI's (bijv. W3C-aanbevelingen en vocabulaires).

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat

Als in Data formaten, Opslagformaten en Uitwisselingsformaten.

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat

Met de URI-strategie wordt alle informatie van digitaal stelsel op een uniforme en samenhangende manier vindbaar en toegankelijk. De URI-strategie geeft duidelijkheid hoe URI's moeten worden opgebouwd.